50 zł Stanisław Małachowski - Skarby sztuki medalierskiej
50 zł Stanisław Małachowski - Skarby sztuki medalierskiej
Emisja 16.01.2025 roku
Pierwsza inauguracyjna moneta z nowej serii Skarby sztuki medalierskiej emitowanej przez NBP.
Stanisław Małachowski (1736–1809) był jedną z najwybitniejszych postaci polskiej historii XVIII w. Od czasu elekcji króla Stanisława Augusta w 1764 r. stał przy boku władcy, pełniąc wysokie urzędy – m.in. posła na sejmy, marszałka Trybunału Głównego Koronnego, a następnie konsyliarza Rady Nieustającej. Ukoronowaniem jego kariery był wybór na marszałka Sejmu Czteroletniego w 1788 r. Na tym sejmie Małachowski wraz z królem, Ignacym Potockim i Hugonem Kołłątajem współtworzył nowe prawo dla miast i Konstytucję 3 maja. Wtedy to, w dniu imienin królewskich – 8 maja 1790 r. – Stanisław August obdarował go złotym medalem.
Na rewersie monety widnieje popiersie przeniesione z medalu w lewym profilu, na szyi Wielka Wstęga z Orderem Orła Białego, na piersi Order św. Stanisława, napis w otoku (w tłumaczeniu): „Stanisławowi Małachowskiemu, referendarzowi koronnemu, marszałkowi sejmu i konfederacji”.
Na awersie monety czytamy tekst z rewersu medalu (w tłumaczeniu): „Że w sprawowaniu urzędu marszałka sejmowego, przez cnotę, roztropność i dobry przykład wiele złego odwrócił od Rzeczypospolitej, wiele dobrego ojczyźnie sprawił, przezacnemu obywatelowi tę pamiątkę ofiaruje wdzięczny Stanisław August Król roku 1790”.
Awers: w otoku, od lewej strony ku górze, napis: RZECZPOSPOLITA POLSKA i po oddzielającej perełce napis: 50 ZŁ; u dołu wizerunek orła ustalony dla godła Rzeczypospolitej Polskiej, pod orłem, po prawej stronie, znak mennicy: m / w; po bokach orła oznaczenie roku emisji: 20-25. Centralnie, na wyodrębnionej płaszczyźnie, napis: QUOD IN / GERENDO MUNERE / MARESCHALCI / COMITIORUM VIRTUTE, / PRUDENTIA ET EXEMPLO / MULTA MALA AVERTIT / A REPUBLICA PLURIMA / BONA CONTULIT IN PATRIAM / EGREGIO CIVI. / HOCCE MONUMENTUM / GRATUS DICAT / S.A.R. / A.MDCCXC, zakończony kropką
Rewers: centralnie wizerunek popiersia Stanisława Małachowskiego z profilu. W otoku, od lewej strony ku górze, napis: STANISL: MALACHOWSKI REFFEREND: REG: MARESCHAL: COMIT: ET CONFOEDER: POLON, zakończony dwukropkiem